Fort Zeelandia: van no go area naar place to be

De vrijdag gebruiken we vooral om met het lokale WWF-team de kennismaking te hernieuwen, de bereikte resultaten van de afgelopen 4 jaar door te nemen en een paar jaar vooruit te kijken. Het team is, merk ik, beduidend sterker geworden. Ik zie dat de gerichte aandacht voor soortenbescherming, met uitzondering van het belangrijke zeeschildpadden programma, langzaam maar zeker plaats maakt voor een meer integrale benadering, met oog voor de ontwikkelingsambities van Guyana en Suriname.

De hardnekkigste uitdaging blijft de goudwinning. Honderden legale en Illegale goudzoekers zijn actief in het binnenland van Suriname. De sector brengt met de huidige hoge goudprijs een boel geld in het laatje, maar het kwikgebruik leidt tot verwoesting van lokale biotopen. Ik kan de beelden van het nota bene beschermde natuurgebied rond de Brownsberg amper aanzien.

In mijn jeugdjaren was het een onbedorven, paradijselijke plek. Ik baadde mij ooit na een lange, zweetovergoten wandeling in het verkoelende, kristalheldere water van de Witikreek. Nu is het een vieze, van kwik vergeven, bruine modderpoel. WWF Guyana's richt zich niet per se tegen de goudsector, maar spant zich in voor een regulering ervan, met een algemeen verbod op kwikverbruik in 2013. De President van Suriname zegt vooralsnog dat beleid te zullen ondersteunen.

's Avonds moet ik bij het diner even wat wegslikken. Wandelend vanuit ons hotel in de richting van de Surinamerivier, over de Sommelsdijkse kreek en langs de majestueuze Indische rubberboom (ficus elastica), slenteren we even het terrein op van Fort Zeelandia.
Zo'n 20 jaar geleden was dat nog streng verboden, militair terrein. In 1982 vonden er de beruchte decembermoorden plaats, standrechtelijke executies van tegenstanders van het militair bewind. Onder de burgerregering van Venetiaan normaliseerde het gebruik van het fort en de historische panden eromheen langzaam maar zeker. Het Surinaams museum werd er in ondergebracht.
Ik herinner mij nog levendig de eerste rondleiding door het fort nadat de militairen waren vertrokken. Kippenvel kreeg ik er van. Ik kon maar moeilijk mijn gedachten afhouden van het afschuwelijke lot dat 15 Surinamers had getroffen. Onder hen vakbondsleiders, journalisten en advocaten, de jongste, Jiwansingh Sheombar, een militair, was nog maar 25, de oudste, Andre Kamperveen, een radiojournalist, 58.

We lopen het sfeervol verlichte binnenterrein van het fort op. Een frisse, studentikoze Surinaamse jongen gaat ons voor en brengt ons naar een terras aan de rivier, waar een bandje bossa nova en Surinaamse volksliedjes speelt. Gasten doen zich tegoed aan de uitstekende keuken van restaurant Baka Foto, dat er sinds anderhalf jaar is gevestigd. Met enige schroom bestellen we een voorgerecht. Voor een nietsvermoedende toerist is de ambiance geweldig, de muziek 'mellow' en het eten verrassend goed.

Tja, hoe moet ik dit nu duiden? Is dit de zalvende werking van de geschiedenis of is dit de ironie van de vergetelheid? De daders van de moorden hebben nooit terecht gestaan. Het hoofdgerecht laten we maar zitten.